TẢO XOẮN SPIRULINA

                                                                                    Giáo sư :Nguyễn Lân Dũng
Đây là một loại vi sinh vật có hình xoắn sống trong nước mà người ta quen gọi là Tảo xoắn với tên khoa học là Spirulina platensis. Thực ra đây không phải là một sinh vật thuộc Tảo (Algae) vì Tảo thuộc nhóm Sinh vật có nhân thật (Eukaryotes). Spirulina thuộc Vi khuẩn lam (Cyanobacteria), chúng thuộc nhóm Sinh vật có nhân sơ hay nhân nguyên thủy (Prokaryotes). Những nghiên cứu mới nhất lại cho biết chúng cũng không phải thuộc chi Spirulina mà lại là thuộc chi Arthrospira. Tên khoa học hiện nay của loài này là Arthrospira platensis, thuộc bộ Oscilatoriales, họ Cyanobacteria (http://www. cyanotech.com/ spirulina/ spirulina_specs.html)

 Chủng Tảo xoắn thuần khiết này hiện được bảo quản tại Bảo tàng giống chuẩn vi sinh vật VTCC (Viện Vi sinh vật và CNSH, ĐHQG Hà Nội):

 Ta quen gọi là Tảo xoắn Spirulina , cũng không sao. Vấn đề quan trọng là sinh khối của chúng rất giàu dinh dưỡng và có nhiều tác dụng chữa bệnh nên đã được nuôi trồng ở quy mô công nghiệp và được sản xuất dưới dạng viên để phòng chống nhiều loại bệnh tật. Nhân dân nhiều vùng ở Mexico và châu Phi (Cộng hòa Chad) từ lâu đã quen sử dụng Spirulina làm thức ăn bổ sung. Nó được gọi dưới tên là Ballerina.

 Các phân tích cho biết thành phần dinh dưỡng của sinh khối Tảo xoắn là Protein: >52%,;Độ ẩm <7.0%; Chất khoáng: <14%; Tổng số carotenoid: >5000 mg/kg; Beta-carotene (tiền vitamin A): >2250 mg/kg; sắc tố Zeaxanthin: 3000 mg/kg; sắc tố C-phycocyanin: 8.0%; Phycocyanin (thô): >17.3%; Vitamin B12: 3000 mcg/kg; Vitamin K: 20mg/kg
Spirulina thích hợp với môi trường kiềm cho nên từ lâu đã phát triển tự nhiên trong các hồ ở thung lũng Rift (Đông Phi) hay ở Cộng hòa Chad. Chúng chịu được độ pH rất cao nên trong những môi trường đặc biệt như vậy hầu như không nhiễm tạp bởi các loài sinh vật khác. người dân chỉ việc đặt vải trên cát, đổ nước hồ lên rồi phơi nắng là thu được sinh khối Spirulina.

 Đáng chú ý là ở chỗ sinh khối này chứa tới 50- 62% protein với đủ các loại acid amin cần thiết cho nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể. Ngoài ra còn chứa phong phú vitamin B12 . Beta-carotene , xanthophyll và nhiều nguyên tố khoáng. Các nhà khoa học đã phân lập thuần chủng để tiến hành nuôi cấy chúng ở quy mô công nghiệp nhằm tạo ra các viên nén Spirulina.

 Hàng triệu người trên thế giới đã dùng thường xuyên các viên nén này như một loại thuốc bổ dưỡng cao cấp. Tuy nhiên để tạo điều kiện đủ độ kiềm trong môi trường nuôi cấy Spirulina người ta cần dùng tới khá nhiều natri bicarbonat. Như vậy sẽ rất tốn kém. Thật may, thiên nhiên đã tạo ra ở Vân Nam (Trung Quốc) một hồ lớn có độ kiềm cao, vì vậy tại đây đã có một xưởng lớn chuyên sản xuất Viên nén Spirulina phục vụ rộng rãi cho nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

 Việt Nam may mắn cũng có một nguồn nước có độ kiềm cao, đó là nguồn nước suối Vĩnh Hảo ở Bình Thuận. Công trình nghiên cứu tại Vĩnh hảo được triển khai bởi một Đề tài cấp nhà nước do Cố GS Nguyễn Hữu Thước chủ trì và hiện nay được Công ty cổ phần nước khoáng Vĩnh Hảo đang sản xuất dưới dạng viên nén với công suất tới 8-10 tấn / năm.
Tuy có lượng chứa protein rất cao nhưng mỗi ngày chỉ dùng có 6-10 viên (mỗi viên 0,3g) thì cũng chả nghĩa lý gì. Không giống như người dân ở Chad dùng Spirulina để nấu cháo ăn với số lượng lớn hàng ngày.Vậy thì giá trị đích thực của viên Spirulina là ở chỗ nào?
Tỷ lệ từng acid amin trong sinh khối Spirolina được Chen Tiannfeng (Jinan Univ.) xác định như sau (mg/g):Asp-54,12; Glu-81,43; Ser-23,71; Arg-28,17; Thr-32,88; Gly-23,63; Ala-30,49; Pro-17,12; Val-20,81, Met-9,56; SeMet- 0,26; Ile-20,50; Leu-32,70; Phe- 18,87; Cys+CysH- 11,26; Lys-19,82; His- 5,90; Tyr-13,21.
Nhiều nghiên cứu cho biết sinh khối Spirulina có thành phần calcium spirulan, là chất có tác dụng ức chế sự phát triển nhiều loại virus , kể cả HIV . Sinh khối này còn làm hạ lượng chứa cholesterol trong máu. Thành phần phycocyanin có tác dụng oxy hóa nên làm ức chế độc tố gan hepatotoxin. Spirulina có tác dụng nâng cao tính miễn dịch, nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Nghiên cứu của R. Kozlenko và cộng sự (www.spirulina.com/SPLNews96.html) đã chứng minh Spirulina có tác dụng ngăn cản sự xâm nhập của virus qua màng tế bào. Các nghiên cứu của nhiều nhà khoa học đã chứng minh khả năng ức chế ung thư của sinh khối hay dịch chiết của Spirulina (M.Babu et al., 1995; L.Lisheng et al. 1991; Pang Qishenet al., 1998). Spirulina có tác dụng kích thích sự tăng nhanh các tế bào hồng cầu bạch cầu và nâng cao khả năng miễn dịch của cơ thể (M.A.Qureshi et al./1995, 1996). Tác dụng phổ biến của việc sử dụng thường xuyên các viên nén Spirulina là giảm khả năng ung thư, nâng cao tính miễn dịch, ức chế virus, chống lão hóa và làm giảm nếp nhăn, làm giảm cholesterrol máu, hạn chế các tai biến về tim mạch...

Tháng 4 -1996, các nhà khoa học từ phòng thí nghiệm Bệnh học virus, trung tâm Ung thư Dana-Farber và trường y dược Harvard và công ty Earthrise Farms, Calipatria - California, đã công bố rằng : “Dịch ly trích của Spirulina platensis ức chế được quá trình sao mã của HIV-1 trong các tế bào đơn nhân. Nồng độ 5-10mg/ml đã được xác định giảm khả năng sinh sản của virus”. HIV-1 là virus AIDS. Lượng nhỏ của dịch chiết Spirulina platensis đã giảm quá trình sao mã của virus trong khi với nồng độ lớn sẽ làm dừng hẳn sự sao mã. Một điều quan trọng, dịch chiết của Spirulina platensis lại không độc hại với các tế bào người tại mức nồng độ làm ngừng quá trình sao mã của virus.
Nhiều thí nghiệm in vitro tiếp sau đó đã khảo sát đặc tính của dịch chiết tảo Spirulina platensis cũng như khảo sát trên các mô hình động vật như ở chuột, gà, hamster, gà tây, vượn xanh…và đều nhận được các kết quả tương tự.
Đối với các thí nghiệm in vitro, nồng độ của dịch chiết từ tảo Spirulina platensis từ 0.3 đến 1.2μg/ml có tác dụng giảm sự sản sinh của virus xuống khoảng 50% (EC50) đối với tế bào thí nghiệm là PBMC (peripheral blood mononuclear cells: tế bào máu đơn nhân thuộc vùng ngoại vi). Nồng độ ức chế 50% tế bào virus (IC50) của dịch chiết là khoảng 0.8 đến 3.1mg/ml (tế bào thí nghiệm vẫn là tế bào người: PBMC).
Dịch chiết từ tảo đã bất hoạt sự nhiễm HIV-1 một cách trực tiếp khi ủ dịch chiết với virus trước khi cho vào môi trường nuôi tế bào T của người. Sự phân mảnh của dịch chiết đã chứng minh hoạt tính kháng virus trong các phần polysaccharide. Từ các nghiên cứu tương tự, các nhà nghiên cứu đã xác định được rằng: Spirulina platensis có tác dụng kháng lại các hoạt động sống của retrovirus (retrovirus: virus phiên mã ngược trong quá trình sinh sản. Ví dụ: HIV, HSV,…)
Theo sự xác định của nhóm nghiên cứu Karkos, Leong và các cộng sự, thì trong dịch chiết của tảo Spirulina platensis chứa một thành phần được gọi là Ca-SP (Calcium – Spirulan).
Ca-SP là một polysaccharide được sufat hóa và là nguồn nguyên liệu tiềm năng cung cấp chất ức chế virus trong quá trình sao mã ở virus có vỏ bao chẳng hạn như HSV-1, HIV-1. Vai trò của polysaccharide này được cho rằng là có liên quan đến những bước đầu tiên của sự gắn kết virus - tế bào, tế bào – virus hoặc sự dung hợp tế bào - tế bào. Tuy nhiên, không giống sulfate dextrin, Ca-SP được cho rằng có khả năng gây trở ngại với các bước sau của quá trình sao mã sau sự thâm nhập của virus vào trong tế bào vật chủ, vì Ca-SP có tác động lên một hệ enzyme nội bào: endonuclease ,hệ enzyme này có tác động trực tiếp đến ADN. Một số thí nghiệm khác còn xác định, dịch chiết của tảo còn ngăn chặn virus trong việc tiếp nhận các thụ cảm thể trên bề mặt tế bào, dịch chiết tảo bảo vệ và không cho virus xâm nhập nội bào.
Các phân tích cấu trúc gần đây xác định Ca-SP được tạo từ các đơn phân thuộc 2 dạng đơn vị disaccharide lặp lại, đó là O-rham- nosyl-acofriose và O-hexuronosyl-rhamnnose (aldobiuronic acid). Khi ion Ca2+ của Ca-SP bị thay thế bởi ion Na+, thì muối Na-SP thể hiện tiềm năng kháng virus cũng như Ca-SP, trong khi loại bỏ ion Ca2+ và giải sulfat hóa thì nhận thấy rõ ràng khả năng kháng virus bị giảm sút. Vì vậy, các cation kim loại liên kết với các gốc ion chẳng hạn nhóm sulfate được cho rằng có vị trí quan trọng quyết định đến hoạt tính kháng lại virus.
Ngoài ra, nghiên cứu của Mattayaporn Chirasuwan và các cộng sự ở Thái Lan đã có những thí nghiệm khảo sát về dịch chiết của Spirulina platensis. Họ xác định được thành phần Sulphoquinovosyl diacylglycerol (SQDG) có tác dụng ức chế virus HSV-1 (đây là dạng virus gây lở loét ở miệng và niêm mạc ở người, dạng virus này cũng có hình thức sinh sản là quá trình phiên mã ngược như ở HIV).
Sulphoquinovosyl diacylglycerol là một sulpholipid tự nhiên được tìm thấy trong tất cả các thực vật quang hợp, và tảo. Nó định vị ở màng thylakoid(4) nơi đó có liên quan đến sự duy trì tỷ lệ của các anionic lipid. Bên cạnh vai trò trong màng thylakoid, Sulphoquinovosyl diacylglycerol còn là một thành phần quan trọng cho sự phát triển thuốc bởi hoạt tính sinh học rộng rãi của nó bao gồm: ức chế hoạt động đến DNA polymerase và dịch mã ngược của HIV, ức chế thụ cảm thể P-selectin, AIDS virus, telomerase, và sự nhân số lượng của virus (hoặc tế bào).
Spirulina platensis rất giàu Sulphoquinovosyl diacylglycerol và trong thí nghiệm của mình, nhóm nghiên cứu Thái Lan đã xác định được với hàm lượng dịch chiết thô tảo Spirulina platensis ở mức 25,1µg/ml sẽ gây ức chế được 50% lượng virus HSV-1 (IC50) hoạt động gậy hại cho các tế bào Vero (dòng tế bào fibrolast của một loài khỉ Châu Phi).
Không chỉ vậy, sau nhiều nghiên cứu chuyên sâu, các nhà khoa còn có được những kết quả đánh giá khả quan khi sử dụng tảo Spirulina platensis trong việc chữa trị cho các bệnh nhân HIV, Herpes, người bị nhiễm phóng xạ nặng… Các kết quả thu được đều cho thấy, tảo có chứa thành phần tích cực cho quá trình phục hồi sức khỏe, kháng lại sự tăng trưởng của virus, tế bào máu được kích thích tạo ra nhiều hơn, hệ thống miễn dịch được tăng cường, dưỡng chất trong cơ thể được cung cấp đầy đủ…
Như đã nói ở trên, tại Vân Nam (Trung Quốc) có một hồ nước có tính kiềm cao nên rất thuận lợi để nuôi cấy và sản xuất các viên Tảo xoắn Spirulina:

Hiện trên thị trường có bán sản phẩm Tảo xoắn mang nhãn hiệu Earthrise sản xuất tại Mỹ . Sản phẩm 100 % tự nhiên, nguyên chất từ tảo Spirulina (Arthrospira Platensis) được sản xuất và đóng gói ở California, với công nghệ cao thân thiện với môi trường, không dùng hóa chất, chất bảo quản, chất phụ gia thực phẩm. Sản xuất dưới sự kiểm soát nghiêm ngặt đạt được các tiêu chuẩn quốc tế: ISO 9001:2000, GMP, HACCP, GRAS affirmed và Kosher.

Công dụng được ghi là:
• Giúp tăng sức đề kháng, tăng cường sức khỏe toàn diện và bền vững.
• Hỗ trợ điều trị các bệnh mãn tính: tim mạch, tiểu đường, các bệnh ở đường tiêu hóa, ung thư
• Cải thiện da, tóc, cân bằng hoocmon, điều hòa kinh nguyệt cho phụ nữ
• Là thực phẩm giảm béo tự nhiên, an toàn
• Bổ xung dinh dưỡng cho người ăn chay
• Phòng chống suy dinh dưỡng, còi xương, béo phì ở trẻ em
Đối tượng sử dụng được ghi là:
• Người cần bồi bổ sức khỏe
• Trẻ em, thanh thiếu niên đang độ tuổi phát triển,
• Người già, người mới ốm dậy
• Người bị stress trong công việc
• Bệnh nhân sau phẫu thuật
• Phụ nữ mang thai và cho con bú
• Người muốn giảm béo, tăng cân
• Người ăn chay
Cách dùng được ghi là:
• Trẻ em từ 5 đến 13 tuổi: 3 viên/ ngày
• Trẻ em trên 13 tuổi và người lớn: 6 viên/ ngày
• Người ăn chay có thể dùng từ 6-18 viên/ ngày
• Người muốn giảm cân dùng từ 20-30 viên/ ngày, chia ba lần, dùng trước bữa ăn 1-2 tiếng, kết hợp với chế độ ăn thích hợp.
• Người muốn tăng cân 6-12 viên ngày, chia 1-2 lần, uống sau bữa ăn
Dùng liên tục ít nhất hai tháng để có hiệu quả, liều khuyên dùng mỗi năm theo đợt từ 3-6 tháng. Có thể dùng quanh năm, trong nhiều năm liền đế có một sức khỏe bền vững, toàn diện.
Tảo xoắn Spirulina theo thông tin trên web http://thucphamchucnang giarenhat. com.vn đã được giới thiệu như sau:
Tảo chứa hàm lượng canxi cao kết hợp nhiều Niaxin (Vitamin B3). Tảo Spirulina chứa canxi cao gấp 26 lần sữa và hàm lượng niaxin và phosphorus cao. Tài liệu của femheath chứng minh Spirulina giàu chất dinh dưỡng, canxium, dinh dưỡng,… vì vậy tảo là một thực phẩm lý tưởng chống loãng xương cho người cao tuổi, trẻ em bị còi xương, và đặc biệt cho phụ nữ. Với lượng canxi cao, hình thành từ thực vật dễ hấp thụ, dùng tảo thường xuyên làm cho da dẻ mịn màng. Tảo không chỉ là là thực phẩm chống loãng xương hữu hiệu mà còn là “mỹ phẩm” tuyệt vời đối với phụ nữ, có thể dùng ở cả 2 hình thức “trong uống ngoài xoa” (dùng bột tảo đắp mặt). Do có nhiều các Vitamin, đặc biệt là B3, B6, B12, tảo mang đến cho các bạn giấc ngủ lý tưởng, chống bệnh trầm cảm, rối loạn tinh thần mà phụ nữ hay mắc phải. Đó là điều giải thích vì sao khi ta mới dùng tảo có hiện tượng ngủ hơi nhiều, ăn khỏe hơn,… Nhưng bạn đừng lo việc ăn ngủ sẽ khiến bạn lên cân, chỉ sau một thời gian ngắn, việc dùng tảo đều đặn sẽ khiến bạn không còn cảm thấy thèm ăn và tinh thần cũng như sức chịu đựng tăng rõ rệt. Gần đây, một công trình nghiên cứu ở Ấn Độ đã chỉ rõ, vitamin B3 ngăn ngừa, kiểm soát sự tích đọng photphat trong máu, chống được căn bệnh động mạch vành,
Tảo đối với bệnh về xương khớp: Trong tảo có chứa chất axit gamma linoleic GLA có tính kháng viêm cùng với các vitamin C, D, beta carotene chống ô xy hóa mạnh, vì vậy spirulina có tác dụng chữa các bệnh về xương khớp. Theo lời khuyên của ông bà Riplay Fox – những người đầu tiên giới thiệu Spirulina vào Việt Nam, người thấp khớp nên dùng 10g tảo khô mỗi ngày.
Giảm cholesterol trong máu và giảm ung thư: Tảo Spirulina có thể thay thế một số loại thuốc hạn chế sự tăng cholesterol. Uống 1g (dưới dạng viên nén) mỗi ngày và kéo dài trong vòng 2 tháng sẽ có tác dụng làm giảm cholesterol LDL và trigliceride trong máu cao hơn so với công dụng của các loại thuốc thông thường (vtv.vn). Đồng thời với liều lượng như vậy cũng có tác dụng làm giảm tổn thương vòm họng đến 44% đối với những người nghiện thuốc lá (www.spirulina.com).
Tăng cường thể lực và giảm thiểu các bệnh về mắt cho trẻ: Chỉ 1g mỗi ngày, sử dụng trong vòng 1 năm có tác dụng làm giảm rõ rệt các bệnh về mắt (www.spirulina.com).
Tảo là thức ăn lý tưởng cho người mắc bệnh tiểu đường: Do thành phần đạm thực vật cao kết hợp đầy đủ các khoáng chất, các vitamin quan trọng, axit amin không thể thay thế,… giúp cho bệnh nhân đái tháo đường trong chế độ ăn kiêng không bị thiếu hụt các dưỡng chất thiết yếu trong cơ thể, nâng cao thể trạng, tăng cường hệ thống miễn dịch, chống đỡ bệnh tật. Nhiều tài liệu nghiên cứu chỉ rõ, những bệnh nhân đái tháo đường dùng tảo thường xuyên ít bị xảy ra các biến chứng do bệnh đái tháo đường gây ra.
Tảo spirulina là thực phẩm tốt cho những người làm việc trong hầm mỏ, các ngành luyện kim, các ngành công nghiệp hay tiếp xúc với các chất phóng xạ .Vào năm 1944, Nga đã tặng bằng sáng chế giải thưởng về Tảo Spirulina. Coi tảo như một thức ăn y học làm giảm bớt bệnh dị ứng do phóng xạ gây ra. Với chứng minh đầy tính thuyết phục: 270 trẻ em bị nhiễm phóng xạ do sự cố nhà máy hạt nhân Chernoby được cho dùng 5gram/1ngày trong vòng 45 ngày, lượng phóng xạ được hạ thấp 50% và làm bình thường hóa những tính nhạy cảm do dị ứng bởi phóng xạ gây ra (www.spirulina.com).
Với những thành phần cấu tạo đặc biệt về sự cân bằng kì diệu các thành phần dinh dưỡng. Tảo Spirulina mang lại cho con người sức mạnh về trí lực, thể lực và vẻ đẹp cho các lứa tuồi, giới tính khi sử dụng thường xuyên.
Tảo Spirulina đã được nhiều nhà khoa học và WHO (Tổ chức Y tế thế giới) công nhận là “Loại thực phâm tự nhiên hoàn hảo nhất có ích lợi cho sức khỏe của con người“.
Hiện nay nên sử dụng hàng ngày với liều lượng 10 -15 viên/ngày , mỗi hộp có 100-200 viên, giá bán ở Việt Nam là vào khoảng 85 000-165 000 Đ.

 Các Công ty Việt Nam đang phân phối Tảo xoắn là : Công ty Cổ phần Tảo Vĩnh Hảo (Spiviha)- Vĩnh Sơn, Vinh Hảo, Tuy Phong, Bình Thuận, ĐT: 062 3852074 ;Công ty CPQT LeadViet, Mễ trì Hà Nội, ĐT: 0935551986; Công ty TNHH SPIRULINA Việt Nam- 18 Ngô văn Sở, Hà Nội; Công ty Tân Đại Trạch, 151b, Thái Hà , Hà Nội. ĐT: 043 5149131; Công ty THHH ECCOPATH-1/36 Hoàng Ngọc Phách, Hà Nội, ĐT: 043 2484587...

PS:Chép tặng các bạn Khánh ,Thảo , Thủy  đã từng làm việc tại Vĩnh Hảo ( Khoa)